۱۳۹۱ بهمن ۲۶, پنجشنبه

اجتناب از تواضعِ احمقانه

از پیش‌گفتارِ مایکل دامت بر ویرایستِ نخستِ فرگه: فلسفه‌ی زبان:
همچون اغلبِ فیلسوفان، بسیار مدیونِ‌ گفتگوهایی هستم که در طولِ سالیان با دیگران داشته‌ام: مشخصاً می‌خواهم از الیزابت انسکام، پیتر گیچ و دونالد دیویدسن قدردانی کنم. من به این حماقتِ رایج تن نمی‌دهم که اشاره کنم آن‌ها مسئول خطاهایی نیستند که این کتاب ممکن است در بر داشته باشد. واضح است که تنها من را می‌توان مسئول این [خطا]ها قلمد کرد: اما اگر می‌توانستم خطاها را تشخیص دهم، آن‌ها را حذف کرده بودم، و چون نمی‌توانم، در موقعیتی نیستم که بدانم آیا هیچ‌کدام از آن‌ها ریشه در دیدگاه‌‌های کسانی که از آن‌ها متأثرم دارد یا نه.
دامت خیلی ساده متذکر می‌شود که اگر منظور از این اشاره‌ی رایج در پیش‌گفتارِ کتاب‌ها این است که تنها کسی را که می‌توان مسئولِ خطاهای کتاب دانست نویسنده‌ی آن است، اشاره‌ای درست، اما پیش‌پاافتاده است. روشن است که نویسنده و تنها نویسنده به این معنا مسئول است، چرا که به هر حال او است که تصمیم به انتشارِ آن‌ها گرفته است. اما اگر ادعا این است که دیگران مساهمتی و قصور یا تقصیری در به خطا افتادنِ او نداشته اند و این خطاها به تمامی برخاسته از ذهنِ نویسنده اند، ادعایی غیرپیش‌پاافتاده ولی ناموجه است. برای موجه‌بودن در چنین ادعایی نویسنده می‌بایست در موردِ هر کدام از خطاها بداند که آن‌ها را متأثر از دیگران مرتکب نشده است و برای چنین دانشی لازم است بداند آن خطاها کدام‌ اند (و بداند که آن‌ها تمامِ خطاها اند). اما در این صورت حتماً پیش از انتشارِ کتاب آن‌ها را اصلاح یا حذف کرده است، مگر آن‌ که حماقتی در کار باشد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر